Светската слава е бајковит сон на секој уметник, но реалноста може да роди нешто сосема поинакво. Притисокот на медиумите, критиките кон јавноста, напорното темпо и постојаната глад на публиката „која ве сака цела“ може да си го направи данокот. Потоа, во потрага по бегство, актерите, пејачите и другите уметници влегуваат во маѓепсан круг на пороци кој често е фатален.
Се сеќаваме на жена со бујна црна коса која изгледаше поголема од нејзиното слабо тело, нејзините крупни темни очи кои вешто криеја болка и гласот на змејот кој навиваше, охрабруваше и расплака милиони ширум светот. Се сеќаваме на Ејми Вајнхаус, извонредно талентиран уметник која, за жал, прерано го напушти овој свет.
Повеќекратната добитничка на Греми со години се бореше со ментални нарушувања, злоупотреба на алкохол и разни супстанци, кои со текот на времето почнаа да фрлаат сенка врз нејзините музички успеси. Но, таа остана и ќе биде „ултимативна хероина“, бидејќи публиката ја изгласа за „Sky News“ во 2008 година, затоа што никогаш не бегаше да зборува за нејзините трауми, токсичните емотивни врски и битката со нејзините демони, која за жал ја изгуби. .
- Јас сум отворена книга, бидејќи е бесмислено да се крие вистината. Не се плашам од ранливост. Да умрам утре, ќе бидам среќна – рекла Ејми, а пренесува „Brainyquote“.
Растејќи и влегувајќи во светот на музиката
Ејми е родена во Лондон; нејзиниот татко Мич Вајнхаус бил таксист, а нејзината мајка Џенис Вајнхаус фармацевт. Веќе во раното детство, ја поминала првата траума кога нејзините родители се развеле, а таа пораснала растргната меѓу љубовта на татко и мајка.
Иако била израсната како Еврејка, па дури и посетувала посебно еврејско училиште, таа никогаш не се идентификувала како таква. Таа била бунтовничка и, како што изјавила, „секогаш пред наставникот да ја испрати кај директорот да ја прекори – таа ја пеела песната на Синатра „Fly me to the Moon““.
Ејми дипломирала театарско училиште, каде што го усовршила вокалното образование и танцувањето.Професорката по англиски јазик Силвија Јанг ја запамети како надарена писателка и и предвиде новинарска кариера. И тоа беа нејзините први деловни чекори; кога се откажала од понатамошното образование, почнала да работи како известувач за вести, попатно пеејќи во локален бенд.
Но, нејзината љубов кон музиката растела и станала незапирлива. Таа напредуваше исклучително брзо: на почетокот на новиот милениум, во 2000 година, таа стана женски вокал на Националниот џез оркестар.
Тајлер Џејмс, најдобриот пријател на Ејми, ѝ испратил демо на една продукциска куќа во 2002 година. Само една година подоцна, Ејми го издаде својот прв албум „Frank“, кој доби бројни награди и номинации.
Брз подем до светска слава
Во мај 2006 година, песните на Вајнхаус „You Know I’m No Good“ и „Rehab“ се појавија во едно њујоршко радио шоу и предизвикаа вистински бум.
Следуваше албумот „Back to black“, со 11 песни, кој преку ноќ ја искачи на самиот врв на музичката елита и продаде неверојатни 1,85 милиони примероци, со што стана најпродаваниот албум на годината во Велика Британија.Престижниот магазин „Time“ го прогласи „Rehab“ за најдобар хит за 2007 година и го обезбеди нејзиниот престиж на американскиот пазар.
Следна песна која одекна е синглот „Valerie“, за кој пејачката ја освои категоријата „најдобра песна на годината“.
Ејми стана светска ѕвезда: сите погледи беа вперени во неа, холивудските актери ја ангажираа приватно, нејзините ЦД-а масовно се продаваа, а пејачката постојано правеше турнеи, што, се испоставува, брзо го направи своето.
По еден нејзин настап, во 2007 година, една критичарка од магазинот „Birmingham Mail“ го напиша следново:
-Тоа беше најтажната ноќ во мојот живот. Гледав врвно талентиран изведувач како плаче, се тетерави на сцената и ја пцуе публиката.
Но, тоа не беше камен на сопнување во нејзината кариера.
Во 2008 година дивата освои дури шест Греми награди и со тоа влезе во „Гинисовата книга на рекорди“ како најнаградувана изведувачка со британско потекло.
Истата година, Вајнхаус настапи во британскиот кралски двор и на 90-тиот роденден на Нелсон Мандела.
Третиот албум го работеше со паузи и за жал не успеа да го заврши.
- Пишувам песни за работи за кои не можам да зборувам приватно. Тоа ме прави да се чувствувам подобро – рече таа.
За време на нејзината кратка кариера, таа освои 23 престижни награди.
Скандал во Белград
Ејми последниот настап го одржа во Белград, каде публиката ја исвирка, а тамошните медиуми ја „изрешетаа“.
Таа се појави во видно пијана состојба, не можејќи да се сети на градот во кој се наоѓа, текстот на песната и имињата на членовите на бендот.
Иако се обидела да ја напушти сцената, телохранителите не и дозволиле, што било видно потресна сцена. Медиумите и јавноста немаа милост за жена која очигледно се бореше со сериозни проблеми, иако во длабочините на душата искрено жалеа што беа сведоци на неповратниот колапс на дивата на божествениот талент.
Приватен живот
Ејми се омажи за Блејк Филдер во 2007 година и во светот се шушкаше за нивната бурна врска. Често биле фотографирани крвави и помодрени – не криеле што се случило меѓу нивните „четири ѕида“.
- Кога пијам, можам да го испровоцирам и да го тепам – рекла Ејми.
Нејзините родители тогаш јавно ја изразија својата загриженост дека двајцата би можеле да се самоубијат. Таткото на Филдер ги охрабри обожавателите да ја „бојкотираат музиката на Ејми“, а Мич Вајнхаус рече „тоа нема да помогне“.
Блејк завршил во затвор откако брутално претепал сопственик на паб, но случајот набрзо бил отфрлен откако наводно бил постигнат „договор за готовина“. Ејми била видена со друг маж додека бил во затвор и тогаш Блејк поднел барање за развод.
- Сè уште го сакам Блејк и сакам тој да се всели во мојата нова куќа. Нема да дозволам да се разведе. Тој е моја машка верзија и ние сме совршени еден за друг – нагласи таа.
Без разлика, разводот беше финализиран на 16 јули 2009 година.
После тоа, Ејми беше во врска со британскиот писател и режисер Рег Тревис од почетокот на 2010 година до нејзината смрт. Според медиумските извештаи и биографијата напишана од нејзиниот татко, „Еми, мојата ќерка“, Тревис и Вајнхаус планирале да се венчаат и да имаат деца.
- Знам дека сум талентирана, но не сум на оваа земја да пеам. Тука сум да бидам сопруга и мајка која се грижи за моето семејство. Ја сакам својата работа, но тоа не е мој почеток и крај – изјави еднаш дивата.
Силата на порокот и фаталниот крај
Уште од раните тинејџерски години, Ејми се бореше со мрачните мисли што ја окупираа, иако не ја знаеше нивната причина.
- Од својата шеснаесетта година се борам со црни облаци над мојата глава. Депресијата секогаш ме следи, но мислам дека на многу луѓе им е така. Долги години сум на лекови – објаснила таа.
Пејачката боледувала од булимија – опасно пореметување во исхраната, како и од зависност од алкохол и дрога. Многупати била хоспитализирана, а кризите кои предизвикуваат зависност се обидувала да ги надмине со самоповредување.
Психијатрите шпекулираа дека таа боледува од гранично пореметување, поради што нејзината терапија често се менуваше – прекинувана, па повторно воведена. Иако често престојувала во клиниките за зависности, одбивала континуирана психотерапија.
- Длабоко верувам дека ако вие не можете да си помогнете, никој друг не може. Морам да кажам: „Не сакам повеќе да го правам ова“, рече таа.
Кон крајот на нејзиниот живот, белите дробови на Ејми функционирале само со 70 проценти, а лекарите тврдат дека тоа е резултат на постојаното големо консумирање наркотици. Дијагнозата беше реверзибилна под услов да се откаже од злоупотреба и ќе биде фатално ако продолжи – што, за жал, и го направи.
Во моментот на нејзината смрт таа наводно била „надвор од сите наркотици“, но консумирала алкохол. Телохранителот ја нашол без пулс, пред телевизорот, со шише вотка до креветот.
Во крвта имала пет пати повеќе од дозволеното, но нејзиниот брат Алекс верува дека булимијата „била она што ја убило“.
- Телото и беше толку слабо и измачено… Да беше физички посилна, ќе ја пребродеше апстиненцијалната криза – изјавил тој.
Таа почина на 23 јули 2011 година и беше погребана во кругот на нејзините најблиски роднини. Со оглед на тоа дека во моментот на смртта имала само 27 години, таа се најде на листата на познатиот култен феномен наречен „Club 27“, во кој се вбројуваат сите уметници кои трагично починале во оваа, како што се смета, ризична година од животот.
Помалку е познато дека Ејми во текот на животот била голем филантроп, а најголемиот дел од своето богатство го донирала во добротворни цели, учествувала на разни протести и се борела за подобри човекови и животински права.
И како што напиша во нејзината позната песна „Back to Black“: „Со зборови се збогувавме, веќе илјада пати умрев“, така што нејзиното заминување од овој свет е само физичко, додека талентот и музичкото наследство создадени во рекорд времето продолжува да живее.
