Иран или поранешна Персија е позната како античка цивилизација со знаменитости од (далечното) минато – како што се градот Персеполис, античкиот комплекс Чога Занбил, џамијата Насир ол Молк, мостовите во Есфахан или замокот Рудхан.
И покрај тоа што тие се неизоставен дел од иранската култура и атракции, грев е да се пропушти да се видат во живо, можеби токму поради нив понекогаш превидуваме колку Иран модернизираше во последните децении. Тешко е да се замисли модерната архитектура, сјајот на градот и сообраќајот и стаклената зграда со овие романтични траги од минатото, нели?
Како и да е, Иран е земја на млади и амбициозни архитекти чии идеи одразуваат љубов кон традицијата и отвореност кон иднината. Ова се само неколку примери на модерна иранска архитектура што може да ве воодушеви и што би можеле да ги вклучите во долгиот список на места што сакате да ги видите на исток.
1. КУЛА МИЛАД
Една од највисоките бетонски кули во светот (435 метри), кулата Милад во Техеран, до крајот на 2007 година, засекогаш ја смени панорамата на градот. Покрај преносот на телекомуникациски сигнал, во неговата „глава“ се наоѓа и ротирачки ексклузивен ресторан, конференциска сала, видиковец и простор за ликовни изложби. Изгледа светски, а сепак задржа нешто свое: неговиот труп е во форма на октогонална форма, што е иранска архитектонска класика.
2. СКИ-ЦЕНТАР БАРИН
Ех, да, сега сме таму! Скијачкиот центар Барин се наоѓа во планинскиот венец Алборз, кој припаѓа на највисоката планина во Иран – Дамаванд со своите 5.610 метри. Со својот изглед, тој совршено се вклопи во врвовите покриени со снег, а неговиот архитект пронајде инспирација во иглусите на Ескимо.
Заоблени линии, бел, минимален декор и генерално ненаметлива, освои добри оценки од професионалните очи и публика. Што ќе кажете?
3. МОСТ ТАБИЈАТ („МОСТ НА ПРИРОДАТА“)
Мостот, изграден во 2010 година, служи за преминување на градскиот автопат и поврзува две зелени површини, парк и парк-шума. Со должина од скоро 300 метри, тој е најголемиот пешачки премин во Техеран. Но, тоа е многу повеќе од самиот мост: во него има ресторани, кафулиња, пешачка патека, велосипедисти, па дури и скејтери и вагони за туристи. Пред сè, има глетка со поглед кон парковите и планината Алборз.
Дизајниран е од архитектката Леила Арагијан, која сакала мостот да биде место за дружење. Денес, мостот е една од најпознатите атракции на Иран, архитектонско чудо кое има добиено бројни награди и признанија. Она што е фасцинантно е дека во времето на почетокот на изградбата на мостот, архитектката Лејла имала само 27 години.
4. КУЛА АЗАДИ („КУЛА НА СЛОБОДАТА“)
Кулата, која е еден од најпознатите симболи на Иран, се наоѓа во Техеран, а е изградена во 1972 година. Ова беше периодот пред иранската револуција, кога со Иран управуваше Шах Реза Пахлави – пријател на Западот. Самата кула беше наречена Шахијад, но по иранската револуција е преименувана.
Тоа било сцена на бројни настани, од маршеви и протести против владата, до прослави на годишнината од револуцијата. Иако сега е стар половина век, тоа е резултат на модернизација и мини-ренесанса на иранската уметност. Се чини чисто и едноставно, но е мешавина од различни ирански традиции и симбол на модерна, силна држава.
Во него има музеј, а покрај него никнува биста која можеби најдобро ги отсликува модерното време и нивниот човек, кои позираат додека прават селфи.
5. ПЛАНЕТАРИУМ НА ГОНБАД-Е-МИНА
Кога ќе го видите, ќе ги видите sвездите. Буквално. Познатиот ирански планетариум во Техеран освен што може да ви ги покаже sвездите, планетите и галаксиите на вашата дланка, воодушевува и со својот „вселенски“ изглед. Небото е проектирано на неговиот покрив, а амбиентот е дизајниран да создаде впечаток на театар за јавноста и пошироката јавност и да ја претстави астрономијата на забавен начин.
Содржината е добро прилагодена и за туристите, бидејќи има и преводи на англиски јазик, а ќе биде особено забавна за оние кои доаѓаат со деца (барем, нели сите сме како деца таму?). Тие им кажуваат на своите гости: „Кај нас не мора да бидете астронаут за да го искусите чувството на простор!“
