Постојат книги во кои секогаш се враќаме, како и оние за кои мислиме дека секој треба да ги прочита барем еднаш во животот. На тој список има некои од најчитаните класици на сите времиња, но и такви книги кои се на пат да станат класици за новите генерации.
Се разбира, беше тешко да се изберат првите десет, па да речеме дека ова е само дел од она што го сметаме за врвни дела.
- Габриел Гарсија Маркес: Сто години осаменост
Најпознатиот роман на нобеловецот Маркес е објавен во 1967 година и досега е преведена на скоро 30 светски јазици, продаден во милиони примероци ширум светот и стана едно од најважните дела на светската литература. Тоа е парче колумбиска литература што следи неколку генерации на семејството Буенди во измислениот град Макондо, основано од Хозе Аркадио Буенди и неговата сопруга Урсула Игуаран во потрага по подобар живот.
Токму ликот на Урсула поврзува многу генерации на семејството. Имено, пред да почине, таа доживеа висока старост (помеѓу 114 и 122 година), па беше сведок на сите подеми и падови на семејството. Она што го издвојува ова дело од слични семејни саги е употребата на магичен реализам, еден од најважните феномени во литературата што јужноамериканските писатели маестрално ги вметнаа во своите дела.
Тоа е техника со која сонот и реалноста се испреплетуваат, реална и нереална, и каде што не постои јасна граница меѓу тоа. Целиот концепт на оваа приказна е замислен како критика на колумбиската историја преку приказната за несреќно семејство, проткаено со метафора на сите нивоа.
- Лав Николаевич Толстој: Ана Каренина
Неизбежната Ана Каренина е едно од најдобрите литературни дела на сите времиња. Во него, големиот Толстој дава отчет за руското општество во 70-тите години од 19 век, преку слики за љубовта како основен двигател на човечките животи, преку три различни бракови и една вонбрачна врска.
Тој исто така детално дискутира за религијата, позицијата на рускиот селанец во општеството и потрагата по смислата на животот, сето тоа преку ликот на Левин како противтежа на Ана. Слоењето на ова дело е потврдено и со фактот дека е тешко да се дефинира во смисла на жанр како еден вид роман, бидејќи тој испреплетува елементи на филозофски, психолошки, љубовен и социјален роман, како и на роман по карактер.
Преку оваа жанровска испреплетеност, Толстој успеа да создаде ликови кои се чини дека се навистина направени од крв и месо, кои сите имаат добри и лоши квалитети, сосема спротивни на процедурите за карактеризација на ликовите во претходните литературни епохи, што е вистинско освежување по идеализираните ликови. Бидејќи, на крајот, идеални луѓе не постојат.
- Антоан де Сент Егзипери: Малиот принц
Нема личност што сака да чита без да го обожава Малиот принц. Тоа е книга што совршено ги поврзува децата и возрасните, односно ја брише границата помеѓу литературата за деца и литературата за возрасни. Тоа е дел од т.н. фантастична литература што гради нереален свет врз основа на реалниот свет, целата завиена во приказната за состанокот на авијатичар и златнокосно момче во пустината на пустината.
Книгата, напишана во далечната 1943 година, и денес е многу актуелна преку својата критика кон општеството и предупредувањето на вистинските вредности на животот, и токму тоа ги охрабрува возрасните да го читаат ова безвременско дело. Скоро секоја реченица што малиот принц ја изговара во книгата стана култна, а неговите пораки за детството, односите со луѓето и сите оние ситници што навистина вреди да се вложат не можат да бидат повистинити.
- Алберт Ками: Странецот
Енигматичен млад човек кој не покажува никакви емоции на погребот на својата мајка, не се грижи за љубовта или кариерата и станува случаен убиец без никаков мотив, и сето тоа само затоа што смета дека не може да влијае на неговиот живот во секој случај, е темелот на еден од најважните романи на 20 век – Странецот на Ками.
Главниот јунак Мерсо хронолошки ги претставува настаните во неговиот живот, а раскажувачот се раководи од идејата за апсурдот, од каде поимот филозофија на апсурдот. Бидејќи верува дека нема смисла да се инвестира во односи со луѓе, затоа што на крајот човекот умира сам, тој е потполно странец за сите околу него, иако неговата околина секогаш се обидува да го достигне, но најмногу од сè тој е странец сам за себе.
Се судира со целиот свет, ја отфрла љубовта, религијата, кариерата, па дури и самата слобода, што е во согласност со големите промени што се случија во 20 век. Иако ликот на Мерсо сè уште ги збунува и теоретичарите на книжевноста и психолозите, ние веруваме дека отвора нови видици и нè тера да размислиме внимателно за тоа како ќе ги живееме годините што ни останаа.
- Фјодор Михајлович Достоевски: Злосторство и казна
За време на неговиот живот Достоевски беше многу ценет како автор, за што многу придонесе неговата сопруга Ана, а по неговата смрт неговите дела станаа едно од најдобрите класици на сите времиња.
Многу луѓе го познаваат и го сакаат неговиот култен реалистичко-модернистички роман Злосторство и казна, во кој тој зборува за проблемите на криминалот и казната, гревот и потрагата по правда, страдањата на сиромашните, сиромашното благородништво и мрачната реалност на Санкт Петербург во тоа време.
Романот започнува со убиството на Раскољников на стар земјоделец, со чии пари тој имал намера да им помогне на сите што го немаат – на сиромашното семејство Мармеладови, како и на самиот себеси, а остатокот од романот е замислен како пред сè, роман со идеи на кои се подредени и ликовите и басните. Достоевски веќе зачекори во ерата на модернизмот.
